Tôi tự coi mình là người may mắn khi lớn lên trong thế hệ game thủ tuyệt vời nhất, thế hệ thứ sáu. Khi thế giới chuyển mình từ DOS và NES sang PlayStation và Xbox, tôi chỉ có một chiếc PC làm phương tiện duy nhất để khám phá và chơi game, nhờ vào các tạp chí công nghệ và những đĩa CD demo kèm theo. Điều tôi thực sự nhớ về thời điểm đó — ngoài sự vô tư của tuổi trẻ — là chơi game ngày xưa đơn giản đến nhường nào. Bạn chỉ cần cắm băng hoặc đĩa CD vào, và hy vọng bố mẹ bạn không nhớ ra rằng bạn đã quá giờ đi ngủ rồi.
Chắc chắn, ngành công nghiệp game đã phát triển, và các tựa game thế hệ mới hơn đã khiến “game” trở nên lớn hơn và hoành tráng hơn, nhưng “trải nghiệm chơi game” vẫn là thứ mà tôi cảm thấy thú vị hơn nhiều ở thời đó. Thỉnh thoảng, tôi không thể không ngoảnh lại nhìn về khoảng thời gian khi tôi biết ít hơn rất nhiều về game và công nghệ so với bây giờ, nhưng lạ thay, tôi lại hạnh phúc hơn vô cùng.
Tổng hợp các tựa game MS-DOS kinh điển một thời
5. Tốc độ khung hình (Frames per second) đã lấy đi niềm vui khởi động và chơi game
First-person shooter là loại FPS duy nhất tôi biết
Ngày xưa, Pepperidge Farm còn nhớ khi FPS chỉ có nghĩa là first-person shooter (game bắn súng góc nhìn thứ nhất). Tôi thậm chí còn cảm thấy ngầu khi biết rằng nó có nghĩa là một trò chơi mà bạn không nhìn thấy nhân vật của mình – Beachhead 2002, Call of Juarez, Doom, và Wolfenstein 3D là những tựa “FPS” duy nhất tôi biết. Tua nhanh một thập kỷ, và giờ đây điều duy nhất mọi người quan tâm là frames per second (số khung hình mỗi giây). Đó là lúc tôi nói lời tạm biệt với sự sung sướng khi không biết gì về “các vấn đề hiệu năng”.
Bây giờ, tôi ngồi với các lớp phủ hiển thị thông số, tự hỏi liệu 58fps có chấp nhận được không hay tôi nên rơi vào tuyệt vọng vì tôi chỉ đạt 90fps thay vì ba chữ số mà tôi đã trả tiền cho màn hình của mình. Thứ mà trước đây cảm thấy mượt mà giờ cần phải thực sự mượt mà. Tôi không thể tận hưởng một vụ nổ ấn tượng hay một cảnh chuyển màn mà không theo dõi tốc độ khung hình bị tụt xuống. Tôi từng chơi các tựa game độc quyền của Sony trên PS3 và đầu PS4 mà không hề biết FPS là gì — và tôi đã rất vui vẻ.
Sau đó tôi chuyển sang PC, và chỉ đơn giản thế thôi, tôi không thể tận hưởng bất cứ thứ gì dưới 60. FPS là thuật ngữ đầu tiên khiến tôi cảm thấy mình phải là một kỹ thuật viên chỉ để thưởng thức trò chơi. Và một khi công tắc đó đã bật, không có đường lùi.
Cài đặt PC gaming với game Cyberpunk 2077 hiển thị trên màn hình
4. Tôi không ngừng nghĩ về nhiệt độ CPU và GPU
Tại sao quạt lại thổi khí nóng, và tại sao PC lại kêu ồn?
Tôi từng nghĩ nhiệt độ chỉ là để nói về thời tiết. Giờ đây, chúng là lý do để hoảng loạn giữa trận đấu boss. Nhiệt độ GPU, nhiệt độ CPU, nhiệt độ junction — đột nhiên tôi trở thành một nhà trị liệu phần cứng bán thời gian, thì thầm những lời khẳng định với dàn máy của mình để nó không bị tan chảy. Không phải vì tôi đã tiết kiệm khi mua tản nhiệt, mà vì giờ đây tôi biết có một con số mà nhiệt độ của tôi không được vượt quá, dựa trên số tiền tôi đã chi. Tôi không thể chỉ không nhìn và tận hưởng trò chơi sao?
HWiNFO sống trên thanh tác vụ của tôi, ngay cạnh Steam. Không phải vì tôi muốn nó ở đó, mà vì tôi cần biết PC của mình có đang “nóng ran” hay không. Và vì lý do nào đó, nhiệt độ lại kỳ diệu giảm xuống chỉ khi tôi bắt đầu giám sát chúng — như thể nó biết mình đang bị theo dõi.
Ngày xưa, một chiếc console hoặc chạy được game hoặc không. Nó có kêu ồn ư? Kệ nó. Chiếc PS4 có thể dùng làm động cơ máy bay phản lực, và nó vẫn chạy God of War ngon lành. Chẳng ai nói cho tôi biết về keo tản nhiệt hay cách lắp đặt bơm như thể tôi đang xây dựng một lò phản ứng hạt nhân. Lẽ ra tôi không nên biết những thứ này. Tôi chỉ muốn được chơi game. Bây giờ, nếu CPU của tôi đạt 85°C, tôi sẽ ôm ngực. Tôi nhớ sự “ngu ngốc” đó. Nó đơn giản hơn — và mát mẻ hơn.
Quạt tản nhiệt nước AiO trong PC gaming
3. Việc tùy chỉnh cài đặt đồ họa đã giết chết niềm vui plug-and-play của tôi
Cài đặt đồ họa lẽ ra không nên khiến tôi căng thẳng
Trong một thời gian dài, cài đặt đồ họa thậm chí không phải là một khái niệm đối với tôi. Tôi chỉ biết ơn khi một trò chơi chạy được. Đó mới là tiêu chuẩn thực sự — không phải Ultra so với Low, mà là “Trò này chạy được hay crash ngay khi tôi nhấn Play?” Hầu hết các trò chơi tôi lớn lên cùng đều là hàng “nhái”, các bản port cẩu thả, hoặc chỉ đơn giản là tối ưu kém. Nếu chúng khởi động được, và tôi có thể di chuyển nhân vật, thế là quá đủ. Tốc độ khung hình? Ai quan tâm? Bóng đổ? Thậm chí còn không biết bạn có thể tắt chúng đi.
Nhưng hôm nay? Ôi trời ơi. Tôi chìm sâu vào những hố thỏ tối ưu hóa trước cả khi nhấn New Game. Mỗi bản phát hành game mới là một sự kiện — đầu tiên Digital Foundry tung ra hướng dẫn cài đặt của họ, sau đó là hàng giờ tôi thử nghiệm xem sự kết hợp nào mang lại cho tôi sự pha trộn tốt nhất giữa độ sắc nét, độ ổn định và “sức khỏe” nhiệt độ. Cứ như lắp ráp đồ IKEA mà không có hướng dẫn sử dụng và luôn sợ bị giật lag. Thành thật mà nói, điều duy nhất tôi thực sự nhớ từ việc chỉ có một chiếc PS4 là sự đơn giản — tôi đút đĩa vào, và cài đặt duy nhất tôi chỉnh là bật phụ đề, thế thôi. Không có DLSS, không có FSR, không có texture streaming budgets. Chỉ có tôi, tay cầm của tôi, và một trò chơi chạy theo đúng cách nó được thiết kế. Tôi đã không biết mình đã dễ dàng như thế nào.
Card đồ họa Nvidia GeForce RTX 4070 SUPER Founders Edition
2. Microtransactions đã biến trò chơi thành các trung tâm mua sắm
Tôi nhớ khi game cho phần thưởng, không phải microtransactions
Tôi nhớ khi ý tưởng mở khóa thứ gì đó trong trò chơi thật thú vị. Bạn đã làm điều gì đó ngầu, đạt được một cột mốc, hoặc chỉ đơn giản là cày cuốc chăm chỉ, và bùm — một bộ trang phục, vũ khí hoặc màn chơi mới xuất hiện như một món quà bất ngờ. Nhưng bây giờ? Thứ duy nhất xuất hiện là một tab cửa hàng. Skins không kiếm được, chúng được mua. Tiến trình không phải là cá nhân, nó có giá. Và điều tồi tệ nhất? Nó có hiệu quả. Tôi đã tiêu tiền thật cho những thứ ảo nhiều lần hơn mức tôi muốn thừa nhận.
Khoảnh khắc tôi thực sự nhận ra microtransactions đã “siết chặt” tôi là khi tôi dành cả tiếng đồng hồ để tranh luận xem một skin cosmetic trong battle pass có “đáng tiền” hay không. Không tốt chút nào. Đó không phải là cuộc trò chuyện tôi nên có với chính mình lúc 2 giờ sáng. Tôi nhớ khi tiền tệ duy nhất tôi cần trong trò chơi là sự kiên nhẫn, không phải premium coins. Chúng ta đã đi một chặng đường dài, nhưng thật lòng tôi sẽ nói dối nếu nói rằng tôi không nhớ những ngày hoàn thành màn chơi khó nhất của game mang lại cho bạn một phần thưởng, không phải một lời nhắc nhở ghé thăm cửa hàng.
Microtransaction tốt duy nhất mà tôi từng thực hiện, theo ý kiến của tôi, là mua battle pass Fortnite vào năm 2017 cho Mùa 3. Nó đã tự trả tiền cho chính nó kể từ đó.
Một góc setup PC gaming với trang trí cây xanh
1. Tôi nhớ việc chơi game, không phải nghiên cứu meta
Tôi từng cố gắng hết sức, giờ thì Google cách hay nhất của người khác
Có một thời điểm khi tôi chỉ đơn giản là chơi game. Thua một ván? Tôi sẽ thử lại, làm tốt hơn, thông minh hơn. Tôi không cần tìm hiểu về tier list hay các cách xây dựng nhân vật/vũ khí (builds). Tôi chỉ chơi thôi. Nó thô sơ, lộn xộn và cực kỳ đáng công. Nhưng bây giờ, nếu tôi muốn cạnh tranh một chút thôi, tôi phải nghiên cứu các bảng tính, ghi chú cập nhật (patch notes) và các chủ đề trên Reddit. Điều gì đã xảy ra với niềm vui tự mình tìm hiểu mọi thứ?
Meta game đã khiến việc chơi game cảm giác như chỉ có một cách “đúng” để chiến thắng — và tệ hơn, nếu tôi không làm theo cách đó, tôi đang lãng phí thời gian của mình. Mỗi trò chơi bây giờ như một phòng lab. Tôi đang kiểm tra xem build của mình có synergy (sự kết hợp hiệu quả) hay không. Tôi đang tự hỏi liệu khẩu súng mình thích còn “viable” (khả thi/mạnh) sau bản nerf mới nhất hay không. Thật mệt mỏi. Và thật trớ trêu, tôi từng yêu thử thách trở nên giỏi hơn. Bây giờ, tôi chỉ học cách sao chép những người giỏi hơn.
Trường trung học được tái hiện trong game Fortnite bằng Unreal Editor
Tôi nhớ khi chơi game chỉ đơn giản là chơi game
Tôi không thể không cảm thấy rằng càng biết nhiều, tôi càng ít thực sự chơi.
Hãy nhìn xem, tôi nhận ra rằng mình đang than thở về sự mất mát tuổi thơ nhiều như việc nhớ về những khoảng thời gian “đơn giản” hơn — khi mọi thứ xoay quanh những thế giới mà chúng ta đắm chìm vào, chứ không phải những bảng tính mà chúng ta xây dựng xung quanh chúng. Ở một điểm nào đó, nó không còn là cắm vào là chơi (plug and play) nữa, mà bắt đầu cảm giác như chuẩn bị rồi cầu nguyện (prep and pray).
Tôi hiểu — kiến thức là sức mạnh. Và tất nhiên tôi muốn có phần cứng mới nhất và tốt nhất, và tôi sẽ tiếp tục dành hàng giờ để lo lắng về khung hình và nhiệt độ, nhưng tôi không thể không cảm thấy rằng càng biết nhiều, tôi càng ít thực sự chơi. Và có lẽ, chỉ có lẽ thôi, tôi đã hạnh phúc hơn khi không biết tất cả những điều này ngay từ đầu.
