Máy tính Windows 11 hoặc Windows 10 của bạn bỗng nhiên không khởi động được? Đây là một tình huống đáng sợ, nhưng đừng quá lo lắng. Có rất nhiều giải pháp có thể giúp bạn khắc phục vấn đề này. Điều quan trọng là bạn cần biết cách xác định nguyên nhân và áp dụng đúng phương pháp. Bài viết này từ thegioicongnghe.net sẽ hướng dẫn bạn từng bước để giải quyết lỗi máy tính không thể boot, giúp thiết bị của bạn hoạt động trở lại. Chúng ta sẽ cùng nhau đi sâu vào 10 giải pháp hữu ích nhất, từ những tùy chỉnh đơn giản đến các thao tác nâng cao hơn, đảm bảo bạn có đầy đủ công cụ để tự sửa chữa mà không cần đến sự can thiệp của chuyên gia.
1. Thử chế độ an toàn Windows (Safe Mode)
Chế độ an toàn (Safe Mode) là một phương thức khởi động thay thế, cho phép máy tính của bạn hoạt động với tối thiểu phần mềm và trình điều khiển, bỏ qua mọi vấn đề liên quan đến các ứng dụng và driver của bên thứ ba. Trước khi thực hiện, hãy ngắt kết nối tất cả các thiết bị USB đang cắm vào máy tính và khởi động lại.
Bạn có thể gặp khó khăn khi vào Safe Mode nếu máy tính không khởi động bình thường. Dưới đây là hai cách tương đối dễ dàng để truy cập chế độ này.
Phương pháp 1: Vào Safe Mode từ Windows Recovery
Một số máy tính không thể khởi động thường bị treo ở màn hình logo Windows. Tuy nhiên, bạn có thể buộc máy tính vào chế độ Safe Mode bằng cách ngắt quá trình khởi động ba lần liên tiếp. Điều này được thực hiện bằng cách giữ nút nguồn để tắt máy ngay khi thấy logo Windows xuất hiện, sau đó bật lại. Sau ba lần như vậy, hệ thống sẽ tự động kích hoạt môi trường Windows Recovery (WinRE). Khi menu Windows Recovery xuất hiện, hãy làm theo các bước sau:
Từ cửa sổ phục hồi Choose an option (Chọn một tùy chọn), chọn Troubleshoot (Khắc phục sự cố), sau đó Advanced options (Tùy chọn nâng cao), và cuối cùng là Startup Settings (Cài đặt khởi động).
Màn hình Windows Recovery Environment hiển thị tùy chọn Troubleshoot để khắc phục sự cố máy tính không khởi động.
Từ Startup Settings, bạn có thể khởi động lại máy tính vào Safe Mode, có hoặc không có kết nối internet. Cả hai tùy chọn đều có thể giúp ích trong việc chẩn đoán lỗi.
Phương pháp 2: Vào Safe Mode với USB khôi phục Windows
Nếu bạn không thể vào Safe Mode bằng cách trên, bạn cần tạo một ổ đĩa USB khôi phục Windows 10 hoặc 11. Ổ đĩa khôi phục này chứa môi trường phục hồi của Windows, vốn từng có thể truy cập bằng cách nhấn F8 khi khởi động, nhưng tính năng này đã bị loại bỏ.
Để tạo ổ đĩa khôi phục, bạn cần một máy tính Windows 10 hoặc 11 khác đang hoạt động và một USB có dung lượng ít nhất 1GB. Nếu muốn tạo bản sao lưu hệ thống (bạn sẽ thấy tùy chọn sao lưu tệp hệ thống vào ổ đĩa khôi phục), bạn sẽ cần ít nhất 16GB.
Khởi chạy Control Panel (Bảng điều khiển) và tìm kiếm Create a recovery drive (Tạo ổ đĩa khôi phục).
Giao diện tạo ổ đĩa khôi phục Windows 10 trong Control Panel để sửa lỗi khởi động.
Sau đó, làm theo các hướng dẫn trên màn hình.
Sau khi tạo ổ đĩa khôi phục, bạn chỉ có thể khởi động máy tính từ nó nếu bạn đã bật tùy chọn khởi động từ thiết bị USB trong môi trường POST, còn được gọi là UEFI hoặc BIOS. Sau khi bật khởi động từ USB, hãy cắm ổ đĩa vào máy tính và khởi động lại (có thể cần nhấn nút reset hoặc giữ nút nguồn trong vài giây).
Cần lưu ý rằng một bản cài đặt đầy đủ của Windows 11 hoặc 10 được tạo bằng Windows Media Creation Tool cũng cung cấp các tính năng tương tự như ổ đĩa khôi phục.
2. Kiểm tra pin và bộ sạc
Pin hoặc bộ chuyển đổi nguồn có thể là nguyên nhân gây ra sự cố khởi động Windows. Việc sử dụng bộ chuyển đổi nguồn không đúng điện áp (quá thấp) hoặc nguồn điện bị lỗi có thể cung cấp điện áp không ổn định, dẫn đến các vấn đề về độ ổn định, đặc biệt là trong quá trình khởi động. Bạn có thể gặp phải tình trạng hệ thống bị treo hoặc sập trong quá trình boot.
Một tùy chọn khác là tháo pin của hệ thống (nếu có thể tháo rời) và cắm trực tiếp máy tính vào nguồn điện. Đảm bảo bạn chỉ kiểm tra một yếu tố tại một thời điểm để xác định chính xác nguồn gốc vấn đề. Nếu sự cố về nguồn điện gây cản trở quá trình khởi động, bạn cần biết liệu đó là do pin hay bộ sạc.
3. Tắt tính năng Fast Boot
Một cài đặt trong BIOS hoặc UEFI có tên là Fast Boot (Khởi động nhanh) cho phép Windows 10 khởi động nhanh hơn bằng cách tải trước các trình điều khiển. Tuy nhiên, các bản cập nhật Windows đôi khi có thể làm hỏng khả năng tương thích của Fast Boot. Bạn có thể bật hoặc tắt Fast Boot thông qua BIOS thay vì từ bên trong hệ điều hành Windows.
Phương pháp vào màn hình BIOS/UEFI khác nhau giữa các nhà sản xuất máy tính. Đối với hầu hết người dùng, nhấn phím Delete trong khi khởi động máy thường sẽ đưa bạn vào BIOS. Hai phím khác có thể hoạt động là F2 và Escape. Sau khi vào BIOS hoặc UEFI, tùy chọn Fast Boot thường nằm trong phần Advanced (Nâng cao), mặc dù nó có thể ở bất kỳ đâu. Nếu bạn không thấy mục Fast Boot nào, máy tính của bạn có thể được sản xuất trước năm 2013, vì chúng không có tùy chọn này.
4. Kiểm tra các cài đặt BIOS/UEFI khác
BIOS/UEFI bị cấu hình sai cũng có thể ngăn máy tính để bàn của bạn khởi động. Một số máy tính xách tay có BIOS/UEFI dễ truy cập, nhưng nhiều loại thì không. BIOS/UEFI là một môi trường tiền khởi động chứa các cài đặt phần cứng cho máy tính của bạn. Chúng hữu ích cho việc khôi phục vì chúng hoạt động ngay cả khi Windows không hoạt động. Để truy cập các cài đặt này, bạn cần khởi động máy tính ở chế độ BIOS. Sau khi vào chế độ BIOS, hãy kiểm tra các cài đặt sau:
Secure Boot
Tùy chọn Secure Boot trong giao diện BIOS/UEFI của máy tính Asus, có thể ảnh hưởng đến quá trình khởi động Windows 10.
Cài đặt Secure Boot không đúng có thể khiến máy tính của bạn không khởi động được. Bạn có thể tắt Secure Boot trong BIOS, nhưng làm như vậy có thể yêu cầu đặt lại Windows 11 về cài đặt gốc và/hoặc BIOS của bạn. Tuy nhiên, việc tắt Secure Boot có thể khiến bạn không thể nâng cấp lên Windows 11. Lý do Secure Boot gây ra sự cố là vì nó được thiết kế để bảo vệ máy tính khỏi phần mềm độc hại. Vì nó kiểm tra các trình điều khiển và phần cứng được Windows tải khi khởi động, bất kỳ trình điều khiển hoặc thành phần phần cứng nào không được hệ thống nhận diện sẽ tạo ra lỗi khi khởi động.
Cài đặt Secure Boot thường nằm trong phần Boot (Khởi động). Bạn có thể bật hoặc tắt nó. Nó nên được đặt thành Windows UEFI mode thay vì Other OS (thường là Linux).
Compatibility Support Module (CSM)
Giao diện BIOS/UEFI hiển thị cài đặt Compatibility Support Module (CSM) liên quan đến lỗi khởi động Windows 10.
Một ổ đĩa khởi động được định dạng bằng hệ thống BIOS yêu cầu bảng phân vùng MBR. Một ổ đĩa định dạng UEFI yêu cầu bảng phân vùng GPT. CSM cho phép hệ thống UEFI hoạt động giống như hệ thống MBR cũ hơn. Nếu ổ đĩa của bạn thuộc loại này mà CSM bị tắt, máy tính có thể không khởi động được.
Đặt lại cấu hình BIOS về mặc định
Nếu các cài đặt BIOS của bạn không chính xác nhưng bạn không biết cách sửa chúng, đôi khi việc đặt lại BIOS/UEFI về cài đặt gốc (factory defaults) có thể khắc phục được sự cố. Tùy chọn này thường có trong mục Exit (Thoát) hoặc Save & Exit (Lưu và Thoát) trong BIOS/UEFI.
5. Thử quét phần mềm độc hại
Phần mềm độc hại là một nguyên nhân chính gây ra việc máy tính không khởi động được. Phương pháp tốt nhất để xử lý phần mềm độc hại là sử dụng một đĩa cứu hộ chống phần mềm độc hại có khả năng khởi động (bootable anti-malware rescue disk).
Chúng tôi khuyến nghị sử dụng đĩa miễn phí của Kaspersky vì nó chỉ yêu cầu tải xuống hình ảnh và sử dụng Etcher để ghi vào USB flash drive hoặc ổ đĩa ghi khác. Etcher hoạt động trên Windows, macOS và Linux. Sau đó, bạn có thể khởi động máy tính bị lỗi bằng đĩa cứu hộ và loại bỏ phần mềm độc hại đang ngăn máy tính khởi động.
Lưu ý rằng bạn sẽ cần một máy tính khác để tạo đĩa này, và nó yêu cầu một hệ thống UEFI để hoạt động. (Tham khảo Bước 4: Kiểm tra các cài đặt BIOS/UEFI khác để biết chi tiết về BIOS/UEFI).
Tải xuống: Kaspersky Rescue Disk (Miễn phí)
6. Sử dụng Startup Repair
Startup Repair (Sửa lỗi khởi động) là một công cụ khắc phục sự cố đa năng cho các vấn đề ngăn Windows khởi động. Hãy buộc mở trang Windows Recovery Environment (WinRE) như đã mô tả trong phương pháp đầu tiên (bước 1).
Sau đó, điều hướng đến Troubleshoot (Khắc phục sự cố) > Advanced options (Tùy chọn nâng cao) > Startup Repair. Công cụ này sẽ cố gắng giải quyết các vấn đề khởi động với máy tính của bạn một cách tự động.
7. Gỡ cài đặt bản cập nhật gần đây
Nếu Startup Repair không mang lại kết quả, hãy thử công cụ Uninstall Updates (Gỡ cài đặt bản cập nhật) trên trang WinRE.
Nhấp vào tùy chọn này và sau đó chọn Uninstall latest quality update (Gỡ cài đặt bản cập nhật chất lượng mới nhất) và làm theo hướng dẫn trên màn hình để xóa bản cập nhật. Kiểm tra xem máy tính Windows của bạn có khởi động được vào màn hình desktop hay không. Đôi khi, một bản cập nhật hệ thống bị lỗi có thể là nguyên nhân chính.
Trang Windows Recovery Environment với tùy chọn Uninstall updates để gỡ bỏ bản cập nhật Windows gây lỗi khởi động.
8. Sử dụng System Restore
System Restore (Khôi phục hệ thống) là một tiện ích cho phép bạn quay lại một điểm khôi phục (Restore Point) trước đó khi máy tính của bạn hoạt động bình thường. Nó có thể khắc phục các vấn đề khởi động do một thay đổi bạn đã thực hiện, chứ không phải do lỗi phần cứng.
Trên trang WinRE, nhấp vào System Restore. Chọn một điểm khôi phục có sẵn và làm theo hướng dẫn trên màn hình để áp dụng nó. Lưu ý rằng System Restore sẽ không ảnh hưởng đến các tệp cá nhân của bạn, nhưng nó sẽ gỡ bỏ các ứng dụng hoặc trình điều khiển được cài đặt sau điểm khôi phục đã chọn.
9. Gán lại ký tự ổ đĩa
Một hệ thống có nhiều hơn một ổ đĩa được cài đặt có thể gây ra sự cố khởi động cho người dùng Windows nếu ổ đĩa chứa hệ điều hành (OS) của họ bị gán nhầm hoặc mất ký tự ổ đĩa.
Tuy nhiên, bạn có thể khắc phục vấn đề này một cách dễ dàng bằng cách khởi động vào giao diện Command Prompt (Dấu nhắc lệnh). Nhấp vào tùy chọn Command Prompt trên trang WinRE.
Nhập lệnh sau để chạy tiện ích phân vùng đĩa:
diskpartSau khi hoàn tất, nhập list volume để hiển thị chi tiết tất cả các volume hiện có trên hệ thống của bạn. Nếu volume khởi động của bạn không có ký tự ổ đĩa, bạn phải gán một ký tự cho nó.
Cửa sổ Command Prompt hiển thị kết quả lệnh "list volume" trong DiskPart, giúp kiểm tra và gán lại ký tự ổ đĩa.
Để gán một ký tự cho ổ đĩa, bạn có thể sử dụng các lệnh select và assign letter.
Ví dụ, nếu bạn muốn gán ký tự E cho volume Audio CD trong hình ảnh trên, bạn sẽ nhập select volume 0 trước, sau đó nhập assign letter=E để hoàn tất quá trình.
Như mọi khi, hãy rất cẩn thận khi thực hiện thay đổi trong Command Prompt. Sai sót ở đây có thể gây ra thêm vấn đề cho máy tính của bạn.
10. Thay thế Bootloader của Windows
Nếu bạn gặp sự cố khi cố gắng cài đặt lại Windows 10, bạn có thể gặp phải phiên bản mới của tiện ích bootloader. Điều này đôi khi có thể gây cản trở việc khởi động một bản sao Windows hiện có.
May mắn thay, có một cách khắc phục tương đối đơn giản. Khởi động vào giao diện Command Prompt và nhập lệnh sau:
bcdedit /set {default} bootmenupolicy legacyKhởi động lại máy tính của bạn, và bạn sẽ thấy giao diện bootloader cũ đã thay thế phiên bản Windows 10. Bạn sẽ không gặp thêm vấn đề gì khi vào Safe Mode của Windows 10 hoặc truy cập bản cài đặt hệ điều hành hiện có của mình.
Kết luận
Việc máy tính Windows không khởi động là một trải nghiệm khó chịu, nhưng như bạn đã thấy, có nhiều giải pháp hiệu quả mà bạn có thể tự mình thực hiện. Từ việc tận dụng chế độ an toàn, kiểm tra các vấn đề phần cứng cơ bản, đến việc tinh chỉnh cài đặt BIOS/UEFI hay sử dụng các công cụ khôi phục hệ thống, mỗi bước đều mang lại hy vọng phục hồi cho thiết bị của bạn. Điều quan trọng là hãy kiên nhẫn, thực hiện từng bước một cách cẩn thận và luôn sao lưu dữ liệu quan trọng để tránh rủi ro. Hy vọng với hướng dẫn toàn diện từ thegioicongnghe.net, bạn đã có thể khắc phục thành công sự cố.
Hãy chia sẻ trải nghiệm và phương pháp bạn đã sử dụng để khắc phục lỗi máy tính không khởi động trong phần bình luận bên dưới. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác về các vấn đề công nghệ, đừng ngần ngại tìm kiếm trên thegioicongnghe.net để khám phá thêm nhiều bài viết hữu ích khác!
