Các thiết bị nhà thông minh đang ngày càng trở nên phổ biến, nhưng khi đến lúc loại bỏ chúng, bạn có biết cách đảm bảo an toàn cho dữ liệu cá nhân của mình không? Việc vứt bỏ thiết bị một cách đơn giản có thể khiến bạn và gia đình đối mặt với nguy cơ đánh cắp danh tính, gian lận tài chính hoặc các cuộc tấn công mạng. Những thiết bị này chứa đựng vô số thông tin nhạy cảm, từ mật khẩu Wi-Fi, chi tiết tài khoản ngân hàng cho đến hình ảnh cá nhân. Do đó, việc thực hiện các bước cần thiết để “vệ sinh” thiết bị trước khi loại bỏ là vô cùng quan trọng, giúp bảo vệ bạn khỏi những rủi ro tiềm ẩn.
1. Sao Lưu Dữ Liệu Quan Trọng Trước Khi Thanh Lý
Trước khi tiến hành xóa sạch dữ liệu khỏi thiết bị nhà thông minh, điều đầu tiên bạn cần làm là xem xét lại các dữ liệu được lưu trữ trong đó. Hãy xác định những thông tin quan trọng mà bạn muốn giữ lại, chẳng hạn như ảnh kỷ niệm, hồ sơ y tế, video gia đình hoặc các tài liệu quan trọng khác. Sau đó, bạn có thể chuyển chúng sang một thiết bị mới hoặc lưu trữ an toàn trên một dịch vụ đám mây bảo mật.
Nếu chọn lưu trữ dữ liệu vào thiết bị lưu trữ ngoài như ổ cứng di động, hãy đảm bảo rằng bạn cất giữ chúng ở một nơi an toàn trong nhà, khó tiếp cận bởi người khác. Các thiết bị lưu trữ ngoài cũng nên được đặt trong hộp bảo vệ, để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh xa nguồn nhiệt hoặc ánh nắng trực tiếp để kéo dài tuổi thọ và bảo vệ dữ liệu.
Giao diện minh họa việc sao lưu dữ liệu lên hệ thống lưu trữ đám mây an toàn
2. Ngắt Kết Nối Thiết Bị Khỏi Các Tài Khoản Của Bạn
Hãy kiểm tra kỹ thiết bị để tìm bất kỳ phương tiện lưu trữ nào được gắn kèm như ổ USB, thẻ nhớ hoặc thẻ microSD có chứa dữ liệu cá nhân của bạn. Đảm bảo rằng tất cả dữ liệu đã được xóa khỏi các thiết bị lưu trữ ngoài này nếu bạn quyết định loại bỏ hoặc tái sử dụng chúng.
Một bước cực kỳ quan trọng khác là ngắt kết nối thiết bị cũ khỏi tất cả các tài khoản trực tuyến của bạn. Bạn nên thường xuyên kiểm tra và kiểm soát các thiết bị được kết nối với ứng dụng của mình. Một số thiết bị cũ không còn sử dụng có thể vẫn còn tồn tại trong danh sách “thiết bị đã nhận diện/đã kết nối” của ứng dụng. Hãy xem xét tất cả các quyền truy cập hoặc quyền cấp phép của thiết bị và loại bỏ mọi thiết bị mà bạn không còn sử dụng. Việc hủy liên kết hoặc thu hồi quyền của thiết bị này giúp ngăn chặn các truy cập trái phép vào mạng lưới của bạn trong tương lai.
Điện thoại thông minh kết nối với các biểu tượng thiết bị nhà thông minh khác nhau
3. Khôi Phục Cài Đặt Gốc (Factory Reset) Cho Thiết Bị
Khôi phục cài đặt gốc là bước thiết yếu để loại bỏ thông tin nhạy cảm được lưu trữ trong thiết bị, bao gồm mật khẩu Wi-Fi, tên người dùng và mật khẩu tài khoản, chi tiết thẻ tín dụng, địa chỉ, và các loại dữ liệu khác có thể bị lợi dụng cho mục đích đánh cắp danh tính, gian lận tài chính hoặc các cuộc tấn công mạng.
Ví dụ, một số thiết bị có thể chứa khóa chia sẻ trước (PSK), thứ có thể cung cấp cho kẻ tấn công quyền truy cập vào mạng gia đình của bạn. Các thông tin cá nhân và nhạy cảm khác, bao gồm ảnh hoặc hồ sơ y tế, cũng có thể bị sử dụng để tống tiền bạn. Đối với một số thiết bị, việc khôi phục cài đặt gốc (hay hard reset) chỉ đơn giản là nhấn giữ một nút trên thiết bị trong vài giây; trong khi đó, một số thiết bị khác yêu cầu bạn thực hiện thông qua ứng dụng chuyên dụng của chúng. Hãy kiểm tra sách hướng dẫn sử dụng và làm theo các bước cẩn thận để đảm bảo quá trình này thành công.
4. Tuân Thủ Hướng Dẫn Xử Lý Rác Thải Điện Tử Địa Phương
Rác thải điện tử nguy hiểm hơn bạn nghĩ. Khi các thiết bị điện tử bị vứt bỏ bừa bãi vào thùng rác, chúng sẽ kết thúc tại các bãi chôn lấp, nơi chúng giải phóng các chất độc hại như chì và thủy ngân, có thể ngấm sâu vào đất và nguồn nước ngầm. Đó là lý do tại sao chính quyền địa phương có các hướng dẫn xử lý rác thải điện tử tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.
Một số thành phố thu gom đồ điện tử không mong muốn miễn phí để đảm bảo chúng không bị chôn lấp. Người dân chỉ cần mang thiết bị đến điểm tập kết. Tuy nhiên, các thành phố không thể đảm bảo việc hủy dữ liệu hoàn toàn trong thiết bị, vì vậy bạn nên tự xóa dữ liệu trước khi giao nộp. Nếu bạn định loại bỏ số lượng lớn thiết bị nhà thông minh, đặc biệt là những thiết bị chứa dữ liệu của người khác, hãy yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ cấp giấy chứng nhận hủy dữ liệu. Điều này đảm bảo với khách hàng rằng dữ liệu trong thiết bị đã bị hủy vĩnh viễn theo luật và quy định về quyền riêng tư tại địa phương.
Khi chúng ta thường xuyên nâng cấp và thay thế thiết bị, việc xử lý rác thải điện tử đã trở thành một nhiệm vụ thường xuyên. Tuy nhiên, không giống như hầu hết các loại rác thải khác, các thiết bị này chứa các chất độc hại có thể gây ô nhiễm môi trường – bên cạnh một lượng lớn dữ liệu nhạy cảm khiến bạn có nguy cơ bị tấn công mạng và gian lận nếu chúng rơi vào tay kẻ xấu. Vì vậy, việc tuân thủ các hướng dẫn này là vô cùng quan trọng để giảm thiểu rủi ro.
