Điện thoại Android của bạn, ngay từ khi xuất xưởng, thường để lại quá nhiều “cánh cửa mở” cho việc thu thập dữ liệu cá nhân. Điều này có thể khiến bạn lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật thông tin. Tin tốt là chỉ mất vài phút để thay đổi các cài đặt này, giúp bạn bảo vệ quyền riêng tư trên Android mà không ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng điện thoại. Hãy cùng tìm hiểu 7 cách đơn giản nhưng hiệu quả để làm chủ dữ liệu của mình.
1. Ẩn Thông Báo Trên Màn Hình Khóa
Bạn có lẽ không mấy bận tâm khi một thông báo hiện lên trên màn hình khóa, nhưng bạn nên cân nhắc lại. Theo mặc định, điện thoại Android hiển thị toàn bộ nội dung tin nhắn, email và các cảnh báo ứng dụng ngay trên màn hình khóa, kể cả khi điện thoại đã bị khóa. Điều này có nghĩa là thông tin nhạy cảm của bạn có thể bị người lạ tò mò nhìn thấy trên phương tiện công cộng hoặc bất kỳ ai vô tình liếc qua điện thoại của bạn.
Tin tốt là bạn có thể khắc phục điều này chỉ trong vài giây. Hãy vào Cài đặt (Settings) > Thông báo (Notifications) > Thông báo trên màn hình khóa (Lock screen notifications), sau đó chọn Ẩn nội dung (Hide content). Nếu bạn muốn ẩn nội dung cho từng ứng dụng cụ thể, bạn cũng có thể thực hiện điều đó từ cùng menu này. Thay đổi này sẽ giúp thông báo trên màn hình khóa của bạn riêng tư hơn, nghĩa là bạn vẫn nhận được thông báo khi có tin nhắn hoặc cảnh báo mới, nhưng nội dung sẽ được giữ kín cho đến khi bạn mở khóa điện thoại.
Giao diện cài đặt thông báo trên điện thoại Android để ẩn nội dung trên màn hình khóa
2. Sử Dụng Ghim Ứng Dụng Hoặc Chế Độ Khách
Bạn có bao giờ hoảng sợ khi đưa điện thoại cho một người bạn hoặc con cái và họ bắt đầu vuốt chạm lung tung trên màn hình không? Đó là lúc tính năng ghim ứng dụng (App pinning) có thể giải quyết vấn đề. Tính năng này cho phép bạn khóa điện thoại chỉ vào một ứng dụng duy nhất, giữ màn hình ở đó cho đến khi bạn quyết định mở khóa.
Ghim ứng dụng không được bật mặc định trên hầu hết các điện thoại Android, nhưng việc thiết lập rất dễ dàng. Hãy vào Cài đặt (Settings) > Bảo mật (Security) > Cài đặt bảo mật khác (More security settings) > Ghim ứng dụng (App pinning), và bật cả hai tùy chọn Sử dụng ghim ứng dụng (Use app pinning) và Yêu cầu mã PIN trước khi bỏ ghim (Ask for PIN before unpinning). Sau đó, chỉ cần mở ứng dụng bạn muốn ghim, nhấn nút Ứng dụng gần đây (Recent Apps), chạm vào biểu tượng ứng dụng và chọn Ghim (Pin).
Màn hình Recent Apps (Ứng dụng gần đây) hiển thị các ứng dụng đang chạy trên Android
Nếu ghim ứng dụng cảm thấy quá hạn chế, bạn có thể sử dụng Chế độ khách (Guest Mode) trên điện thoại Android. Chế độ này cho phép người khác sử dụng điện thoại của bạn với quyền truy cập hạn chế và giữ dữ liệu cá nhân của bạn được ẩn. Hầu hết các thiết bị Android đều hỗ trợ tính năng này, mặc dù nó không có sẵn trên điện thoại Samsung Galaxy.
Bạn thường có thể tìm thấy Chế độ khách trong Cài đặt (Settings) > Hệ thống (System) > Nhiều người dùng (Multiple Users). Từ đó, chỉ cần thêm một người dùng khách và chuyển đổi khi cần thiết. Nếu bạn thường xuyên đưa điện thoại cho con cái, hãy cân nhắc tạo một hồ sơ riêng trên điện thoại cho chúng. Điều này sẽ cho phép chúng thiết lập màn hình chính, ứng dụng và cài đặt của riêng mình mà không ảnh hưởng đến bạn.
Thông báo hiển thị khi một ứng dụng được ghim trên màn hình Android
3. Từ Chối Gửi Dữ Liệu Chẩn Đoán
Theo mặc định, điện thoại Android của bạn âm thầm giao tiếp với Google ở chế độ nền, gửi dữ liệu chẩn đoán và sử dụng với mục đích “cải thiện Android”. Mặc dù điều đó nghe có vẻ hữu ích, nhưng thường có nghĩa là điện thoại của bạn đang chia sẻ nhiều hơn bạn nhận ra: cách bạn sử dụng thiết bị, ứng dụng bạn mở và tần suất, trạng thái mạng của bạn, và thậm chí cả chi tiết về cài đặt quyền.
Nếu bạn không thoải mái với việc điện thoại của mình âm thầm báo cáo cho Google, tốt nhất là nên từ chối. Đừng lo lắng; việc này sẽ không làm hỏng hiệu suất điện thoại của bạn hoặc khiến mọi thứ ngừng hoạt động. Để tắt nó, hãy đi tới Cài đặt (Settings) > Bảo mật và quyền riêng tư (Security and privacy) > Cài đặt quyền riêng tư khác (More privacy settings) > Sử dụng & chẩn đoán (Usage & diagnostics) và tắt công tắc. Lưu ý rằng nhiều nhà sản xuất điện thoại cũng thu thập dữ liệu chẩn đoán riêng của họ, tách biệt với Google. Trong khi bạn đang ở trong cài đặt, bạn nên kiểm tra các tùy chọn quyền riêng tư dành riêng cho nhà sản xuất thiết bị của mình và tắt mọi tính năng thu thập dữ liệu bạn tìm thấy ở đó.
Menu cài đặt Sử dụng & Chẩn đoán trên điện thoại Android để tắt chia sẻ dữ liệu
4. Vô Hiệu Hóa Theo Dõi Quảng Cáo
Một trong những cách tinh vi hơn mà điện thoại Android của bạn làm ảnh hưởng đến quyền riêng tư là thông qua theo dõi quảng cáo. Ngay từ khi xuất xưởng, Google gán một ID quảng cáo duy nhất cho thiết bị của bạn. Bạn có thể coi đó là một “thẻ tên kỹ thuật số” giúp các ứng dụng và nhà quảng cáo xây dựng hồ sơ dựa trên thói quen, sở thích và hành vi của bạn. ID này không bao gồm tên của bạn, nhưng nó vẫn gắn liền chặt chẽ với bạn. Theo thời gian, nó có thể được sử dụng để hiển thị quảng cáo được cá nhân hóa một cách đáng ngạc nhiên hoặc thậm chí bán thông tin chi tiết về cuộc sống số của bạn.
Cài đặt Quyền riêng tư trên điện thoại Android, một phần quan trọng để tối ưu bảo mật
May mắn thay, bạn có thể tắt tính năng này chỉ với vài thao tác. Hãy vào Cài đặt (Settings) > Bảo mật và quyền riêng tư (Security and Privacy) > Cài đặt quyền riêng tư khác (More privacy settings) > Quảng cáo (Ads) > Quyền riêng tư quảng cáo (Ad privacy), và tắt tất cả ba tùy chọn. Sau đó, quay lại menu trước đó, nhấn vào Xóa ID quảng cáo (Delete advertising ID). Thao tác này sẽ không chặn quảng cáo trên điện thoại của bạn, nhưng nó sẽ làm cho chúng ít được nhắm mục tiêu hơn.
Menu cài đặt Quyền riêng tư quảng cáo trên Android, cho phép vô hiệu hóa theo dõi quảng cáo
5. Kiểm Tra Cài Đặt Tài Khoản Google
Điện thoại Android của bạn được kết nối chặt chẽ với tài khoản Google, và đó là nơi một lượng đáng ngạc nhiên dữ liệu cá nhân của bạn được thu thập và chia sẻ. Ví dụ, Google theo dõi những thứ như lịch sử tìm kiếm, vị trí, lệnh thoại và hoạt động trên YouTube của bạn.
Để dừng tất cả những điều này, trước tiên hãy truy cập myaccount.google.com và nhấp vào Dữ liệu và quyền riêng tư (Data and privacy). Cuộn xuống phần Cài đặt lịch sử (History Settings) và tắt Hoạt động trên web và ứng dụng (Web & App Activity), Dòng thời gian (Timeline) (hoặc Lịch sử vị trí), và Lịch sử YouTube (YouTube History). Khi các tùy chọn này được bật (và chúng thường được bật mặc định), Google sẽ lưu trữ một dòng thời gian về mọi chuyển động của bạn, những gì bạn tìm kiếm, các ứng dụng bạn sử dụng và thậm chí cả những gì bạn xem. Đối với hầu hết mọi người, việc điều chỉnh cài đặt tài khoản để giới hạn lượng dữ liệu Google thu thập là cách dễ nhất để bắt đầu bảo vệ quyền riêng tư trên Android.
Giao diện cài đặt lịch sử tài khoản Google trong trình duyệt web, nơi quản lý dữ liệu hoạt động
6. Xem Lại Quyền Của Ứng Dụng
Đôi khi, sự hào hứng hoặc vội vàng khi thử một ứng dụng hoặc trò chơi mới lấn át. Bạn nhấn “Cài đặt”, nhanh chóng bỏ qua màn hình cấp quyền và đột nhiên ứng dụng có quyền truy cập vào vị trí, camera, microphone và thậm chí cả danh bạ của bạn. Đó là một vấn đề thực sự. Nhiều ứng dụng yêu cầu quyền truy cập quá mức mà chúng không thực sự cần, và hầu hết thời gian, điều đó không được chú ý. Một ứng dụng đèn pin không cần vị trí của bạn. Một trình chỉnh sửa ảnh không có lý do gì để kiểm tra nhật ký cuộc gọi của bạn. Nhưng điều đó xảy ra mọi lúc.
Đây là lý do tại sao bạn nên dành vài phút để kiểm tra lại các quyền của ứng dụng. Android thực sự cung cấp một cách khá tiện lợi để làm điều này. Hãy vào Cài đặt (Settings) > Bảo mật và quyền riêng tư (Security and privacy) > Quyền đã sử dụng trong 24 giờ qua (Permissions used in last 24 hours). Bạn sẽ có cái nhìn nhanh chóng về ứng dụng nào đã truy cập vào camera, microphone và GPS của bạn. Nếu bạn muốn có cái nhìn rộng hơn, hãy chạm vào menu thả xuống và chuyển sang 7 ngày qua (Last 7 days). Từ đó, đừng ngần ngại thu hồi bất kỳ quyền nào mà bạn cảm thấy không phù hợp. Nếu mục đích của một ứng dụng không giải thích rõ ràng lý do nó cần quyền truy cập vào một thứ gì đó, bạn hoàn toàn có quyền chặn nó để tăng cường bảo vệ quyền riêng tư trên Android.
Màn hình sử dụng quyền ứng dụng trong 24 giờ qua trên điện thoại Android, giúp kiểm tra quyền truy cập
7. Kiểm Tra Ứng Dụng Nào Đang Truy Cập Khay Nhớ Tạm
Bạn có lẽ sao chép nhiều thứ nhạy cảm hơn bạn nghĩ – mật khẩu, số thẻ tín dụng, địa chỉ, thậm chí cả hình ảnh. Tất cả những thứ đó tạm thời được lưu trữ trên khay nhớ tạm (clipboard) của điện thoại Android. Điều đó tiện lợi, chắc chắn rồi, nhưng một số ứng dụng có thể âm thầm “nghe lén” nó mà bạn không hề hay biết.
Giao diện Cài đặt chính trên điện thoại Android, điểm khởi đầu để truy cập các tùy chọn bảo mật
Điều này có nghĩa là một ứng dụng ngẫu nhiên bạn cài đặt để sử dụng nhanh chóng một lần có thể đọc được thứ cuối cùng bạn đã sao chép. May mắn thay, Android cung cấp một tính năng tiện dụng cho phép bạn biết khi nào một ứng dụng đang truy cập khay nhớ tạm của bạn. Chỉ cần vào Cài đặt (Settings) > Bảo mật và quyền riêng tư (Security and privacy) > Kiểm soát và cảnh báo (Controls and alerts), và bật Cảnh báo khi khay nhớ tạm được truy cập (Alert when clipboard accessed).
Khi đã thiết lập, bạn sẽ nhận được một thông báo nhỏ bất cứ khi nào một ứng dụng cố gắng đọc khay nhớ tạm của bạn. Khi bạn phát hiện những ứng dụng như vậy, hành động tốt nhất là xóa chúng.
Menu Tùy chọn kiểm soát và cảnh báo trong cài đặt quyền riêng tư Android, nơi bật cảnh báo truy cập khay nhớ tạm
Việc tìm hiểu sâu vào các cài đặt điện thoại của bạn có thể không mấy thú vị. Nhưng sự thật là, hầu hết các điện thoại Android được thiết lập để thuận tiện và thu thập dữ liệu, chứ không phải để bảo vệ quyền riêng tư. Dành vài phút để điều chỉnh các cài đặt này là hoàn toàn xứng đáng, giúp bạn bảo vệ quyền riêng tư cá nhân và có được sự an tâm.
Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn về việc tối ưu quyền riêng tư trên điện thoại Android trong phần bình luận bên dưới!
