Điện thoại bỗng nhiên hao pin nhanh chóng hay dung lượng dữ liệu di động đột ngột tăng vọt mà không rõ lý do? Đây không phải là một lỗi ngẫu nhiên. Rất có thể, đó là dấu hiệu của một ứng dụng “đáng ngờ” đang bí mật theo dõi vị trí, thói quen và nhiều thông tin khác của bạn. Những sự xâm phạm quyền riêng tư này thường rất tinh vi, khó nhận biết, nhưng có những cảnh báo rõ ràng cho thấy chiếc điện thoại của bạn đang bị giám sát. Là một chuyên gia công nghệ, chúng tôi sẽ giúp bạn nhận diện 4 dấu hiệu cảnh báo phổ biến nhất và cách thức để bảo vệ quyền riêng tư của mình.
1. Ứng Dụng Yêu Cầu Các Quyền Hạn Không Cần Thiết
Dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy một ứng dụng có thể đang hoạt động mờ ám là khi nó yêu cầu các quyền truy cập hoàn toàn không liên quan đến chức năng chính của ứng dụng.
Giả sử, bạn cài đặt một ứng dụng đèn pin. Nhiệm vụ duy nhất của nó là bật đèn LED của điện thoại. Nhưng trong quá trình cài đặt, nó lại yêu cầu quyền truy cập vào danh bạ, micro và vị trí của bạn. Đây là một cảnh báo lớn! Tại sao một ứng dụng đèn pin lại cần biết bạn đang nói chuyện với ai hoặc bạn đang ở đâu?
Kiểu “lạm dụng quyền hạn” này phổ biến hơn bạn nghĩ. Một số ứng dụng yêu cầu quyền truy cập rộng rãi vào dữ liệu đơn giản vì chúng có thể làm được điều đó. Đôi khi, mục đích là để thu thập dữ liệu phân tích (analytics), nhưng cũng có những lúc, đó là để bán dữ liệu của bạn cho bên thứ ba nhằm mục đích quảng cáo hoặc xây dựng hồ sơ người dùng.
Trước khi cài đặt một ứng dụng mới, hãy đọc kỹ các yêu cầu về quyền. Bạn cũng có thể xem lại các quyền của ứng dụng sau khi đã cài đặt. Hãy kiểm tra xem ứng dụng nào có quyền truy cập vào các tính năng nhạy cảm như vị trí, micro và dữ liệu nền. Sau đó, thu hồi quyền truy cập đối với bất kỳ ứng dụng nào không có nhu cầu hợp lý. Nếu bạn không sẵn lòng đưa lịch trình hàng ngày của mình cho một người lạ, thì cũng đừng trao nó cho một trò chơi giải đố miễn phí.
Giao diện quản lý quyền ứng dụng trên điện thoại Samsung Android
2. Pin Điện Thoại Cạn Nhanh Bất Thường
Điện thoại của bạn hết pin vào buổi trưa mặc dù bạn không hề thay đổi thói quen sử dụng. Bạn không chơi game, không xem video trực tuyến hay lướt mạng xã hội nhiều, nhưng pin vẫn không thể trụ được.
Đây có thể là dấu hiệu cho thấy có điều gì đó đang chạy ngầm trên điện thoại của bạn. Các ứng dụng theo dõi thường hoạt động liên tục, “ping” hệ thống GPS, đồng bộ hóa với máy chủ, hoặc thậm chí ghi âm các đoạn hội thoại — tất cả đều tiêu tốn năng lượng đáng kể.
Hãy kiểm tra thống kê sử dụng pin của bạn. Nếu bạn thấy một ứng dụng lạ hoặc ít dùng xuất hiện ở đầu danh sách, rất có thể nó đang hoạt động nhiều hơn những gì nó tuyên bố. Tắt hoạt động nền hoặc gỡ cài đặt hoàn toàn ứng dụng đó thường có thể giải quyết vấn đề, đồng thời cải thiện đáng kể thời lượng pin của thiết bị.
Biểu đồ mức độ sử dụng pin và hoạt động ứng dụng trên điện thoại Samsung Android
3. Biểu Tượng Vị Trí Bật Lên Vô Cớ
Bạn chỉ đang kiểm tra tin nhắn hoặc duyệt web, và đột nhiên, biểu tượng định vị (GPS) xuất hiện trên thanh trạng thái. Bạn không sử dụng bản đồ, không gọi xe, và chắc chắn không yêu cầu chỉ đường.
Biểu tượng định vị ngẫu nhiên đó không chỉ là một sự khó chịu nhỏ. Nó là dấu hiệu cho thấy có điều gì đó đang chủ động theo dõi vị trí của bạn. Trên các thiết bị Android, điều này có nghĩa là một ứng dụng nào đó đã truy cập vào hệ thống GPS của điện thoại, và đó có thể là một cảnh báo lớn.
Đương nhiên, một số ứng dụng như dịch vụ giao hàng hoặc thời tiết cần biết vị trí của bạn. Nhưng đáng để điều tra nếu biểu tượng xuất hiện ngay cả khi bạn không sử dụng bất kỳ ứng dụng nào liên quan đến vị trí. Một số ứng dụng có thể truy cập GPS mà không cần mở lên, cho phép chúng thu thập và bán dữ liệu vị trí của bạn cho các nhà quảng cáo. Những ứng dụng khác thu thập dữ liệu vị trí để lập bản đồ các địa điểm bạn thường xuyên ghé thăm và thói quen hàng ngày.
Đây là lý do tại sao chúng tôi khuyên mọi người nên xem lại cài đặt vị trí của mình và kiểm tra xem ứng dụng nào có thể truy cập GPS của điện thoại. Đặt quyền thành “Chỉ khi dùng ứng dụng” (Only while using the app) bất cứ khi nào có thể luôn là một lựa chọn thông minh. Bạn cũng có thể thu hồi hoàn toàn quyền truy cập đối với các ứng dụng không cần vị trí để hoạt động.
Để yên tâm hơn, bạn cũng có thể xem nhật ký các ứng dụng đã truy cập vị trí gần đây của mình để theo dõi tốt hơn các ứng dụng đáng ngờ.
Màn hình điện thoại Android hiển thị biểu tượng định vị GPS đang hoạt động
4. Mức Sử Dụng Dữ Liệu Di Động Tăng Đột Biến Không Rõ Lý Do
Bạn không xem video trực tuyến, không tải các tệp lớn hay cập nhật ứng dụng. Thế nhưng, gói dữ liệu di động hàng tháng của bạn lại biến mất nhanh hơn bình thường. Nếu bạn đã từng kiểm tra mức sử dụng dữ liệu và tự hỏi dữ liệu của mình đã đi đâu, thì có thể có một ứng dụng đang sử dụng nó ngầm trong nền.
Các ứng dụng theo dõi thường gửi dữ liệu, bao gồm thông tin phân tích và mẫu hình sử dụng, đến các máy chủ từ xa trong nền. Điều này diễn ra một cách vô hình đối với bạn nhưng có thể âm thầm “ngốn” sạch dung lượng dữ liệu di động.
Một động thái thông minh là kiểm tra mức sử dụng dữ liệu theo từng ứng dụng trong cài đặt điện thoại của bạn. Nếu một ứng dụng tưởng chừng vô hại như máy tính lại sử dụng hàng trăm megabyte dữ liệu, đã đến lúc bạn cần xem xét kỹ hơn. Hãy cân nhắc hạn chế dữ liệu nền hoặc thay đổi cài đặt của ứng dụng để giới hạn quyền truy cập mạng. Đôi khi, giải pháp tốt nhất đơn giản là xóa ứng dụng và tìm một lựa chọn thay thế thân thiện với quyền riêng tư hơn. Điều đó có thể khó khăn, nhưng về lâu dài thì rất đáng giá.
Thống kê mức sử dụng dữ liệu di động hàng tuần của các ứng dụng trên Glasswire
Điện thoại của bạn không nên khiến bạn cảm thấy như nó đang theo dõi bạn. Nếu bạn nhận thấy pin cạn nhanh đột ngột hoặc dữ liệu tăng vọt không mong muốn, đó không chỉ là cảm giác của riêng bạn. Đây là những dấu hiệu cho thấy các ứng dụng có thể đang theo dõi bạn nhiều hơn mức cần thiết. Tin tốt là bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được tình hình. Chỉ với một vài thay đổi cài đặt nhanh chóng, bạn có thể bảo vệ quyền riêng tư của mình mà vẫn tận hưởng các ứng dụng yêu thích. Hãy chia sẻ những dấu hiệu này với bạn bè và gia đình để cùng nhau bảo vệ không gian riêng tư trên điện thoại của mình nhé!
